Podatek akcyzowy – najważniejsze informacje
Podatek akcyzowy to podatek konsumpcyjny nakładany na towary wymienione w ustawie o podatku akcyzowym i przewożone do Polski w ramach wewnątrzwspólnotowego nabycia lub importu. Akcyza jest — obok PIT i VAT — głównym źródłem dochodów budżetu państwa. Nakłada się ją na towary charakteryzujące się wysoką kumulacją zysku, co oznacza, że koszt ich wytworzenia jest niewielki, a przychody z ich sprzedaży relatywnie wysokie, a zysk z obrotu wyrobami akcyzowymi przejmuje państwo — skarbiec.
Czym jest podatek akcyzowy?
Podatek akcyzowy pierwotnie kojarzony był z tzw. dobrami luksusowymi (perfumy, futra, broń myśliwska), ale przez wszystkie lata jego obowiązywania, w związku z harmonizacją z przepisami unijnymi i jego charakter znacznie się zmienił. Obecnie do wyrobów uprawnionych do akcyzy w Polsce należą m.in.: alkohole, napoje alkoholowe i spirytusowe, napoje energetyzujące, gaz ziemny, oleje mineralne, paliwa stałe, energia elektryczna, wyroby tytoniowe i sam tytoń, a także samochody. Katalog tych pozycji jednoznacznie wskazuje na funkcje samego podatku: fiskalną (stanowiącą podstawowe źródło dochodu budżetu) oraz drugą, związaną z polityką prozdrowotną państwa.
Kto musi płacić podatek akcyzowy?
Producenci, eksporterzy i importerzy wyrobów akcyzowych są zobowiązani do zapłaty podatku akcyzowego. Jest to podatek pośredni i nie jest uniwersalny, co odróżnia go od podatku VAT. Podatek jest wliczony w cenę sprzedaży wyrobów akcyzowych.
Wewnątrzwspólnotowa podstawa prawna podatku akcyzowego znajduje się w dyrektywie 2008/118 / WE. Polska natomiast przyjęła przepisy określone w ustawie z dnia 6 grudnia 2008 r. o podatku akcyzowym oraz w rozporządzeniu Ministra Finansów. Akty prawne zawierają informacje o stosowaniu podatku akcyzowego w odniesieniu do określonych wyrobów oraz o obrocie tymi wyrobami i ich oznakowaniu.
Podatek akcyzowy może zapłacić:
- osoba lub firma będąca upoważnionym podmiotem prowadzącym skład w miejscu, w którym wyroby akcyzowe są wytwarzane, przetwarzane, składowane, wysyłane lub odbierane;
- nadawca, odbiorca, przewoźnik lub osoba trzecia zapewniająca gwarancję przemieszczania — która spowodowała, że towar opuścił procedurę zawieszenia poboru akcyzy;
- osoba odpowiedzialna za import towarów, jeżeli są one przywożone bez ich umieszczenia pod procedurą zawieszenia cła.
Jak sprawdzić numer akcyzowy kontrahenta?
Numer akcyzowy nadawany jest przez właściwy organ w kraju, w którym prowadzona jest działalność gospodarcza i identyfikuje zarejestrowanych handlowców. Jeśli chcesz dowiedzieć się, czy numer zezwolenia akcyzowego Twojego kontrahenta jest ważny, możesz skorzystać z systemu zezwoleń akcyzowych SEED. Jeśli Twój partner ma ważny numer, SEED pokaże Ci listę produktów, do którymi handlu jest upoważniony.
Kiedy trzeba zapłacić podatek akcyzowy? Potwierdzenie zapłaty akcyzy
Istnieje istotna różnica pomiędzy momentem, w którym wyrób staje się podatkiem akcyzowym, a momentem, w którym podatek ten musi zostać zapłacony. Większość wyrobów akcyzowych podlega podatkowi akcyzowemu, gdy tylko zostaną wyprodukowane lub importowane do UE. Cło może zostać zawieszone, co oznacza, że nie trzeba go płacić, dopóki produkt nie zostanie dopuszczony do konsumpcji.
Jeżeli wyroby akcyzowe zostaną zniszczone lub utracone z powodu nieprzewidzianych przyczyn, lub klęsk żywiołowych, zanim zostaną dopuszczone do konsumpcji, nie ma obowiązku zapłaty podatku akcyzowego.
Czym są wyroby akcyzowe zharmonizowane i niezharmonizowane?
Wykaz wyrobów akcyzowych został określony w ustawie o podatku akcyzowym, która rozróżnia wyroby akcyzowe zharmonizowane i niezharmonizowane.
Wyroby zharmonizowane akcyzowe to np.:
- Gaz
- Paliwa silnikowe
- Oleje opałowe
- Wyroby tytoniowe
- Wyroby alkoholowe
Natomiast wyroby akcyzowe niezharmonizowane to np.:
- Broń
- Futra
- Samochody osobowe
- Preparaty do higieny intymnej
- Perfumy i wody toaletowe
- Kosmetyki i dezodoranty
Jakie są stawki podatku akcyzowego?
Przepisy unijne nakładają na państwa członkowskie obowiązek stosowania określonej minimalnej stawki podatku akcyzowego. Z tego powodu stawki podatku akcyzowego w Europie są bardzo zróżnicowane. Wyrażają je:
- ilość na pojedynczy produkt
- procent podstawy opodatkowania
- procent najwyższej ceny detalicznej
- kwota za pojedynczy produkt, procent najwyższej ceny detalicznej
Przepisy unijnego systemu podatkowego określają minimalne poziomy podatku akcyzowego. Jednak wszystkie państwa członkowskie mogą, na podstawie własnej polityki fiskalnej, swobodnie ustalać i stosować wyższe stawki podatku akcyzowego. Tego typu rozwiązanie powoduje znaczne zróżnicowanie w ramach Unii Europejskiej wysokości obciążeń podatkowych dla poszczególnych kategorii wyrobów akcyzowych. Dla krajów takich jak Polska, które nie przyjęły wspólnej waluty, generuje to obowiązek corocznego przeglądu opodatkowania wyrobów akcyzowych i w razie potrzeby, dostosowania jego stawek do waluty krajowej zgodnie ze zmieniającym się kursem euro. Oczywiście Unia Europejska, mając na względzie ułatwienia w handlu, dąży do wyrównania stawek podatku akcyzowego w całej Wspólnocie.
Stawki akcyzy wyrażane są w złotych za jednostkę danego wyrobu (paliwa, alkohol, energii elektrycznej), jako procent maksymalnej ceny detalicznej (wyroby tytoniowe) oraz jako procent ceny wyrobu (perfumy). Przykładowa akcyza na wino wynosi 158,00 zł za 1 hl, a na samochody używane:
Stawki akcyzy na samochody osobowe:
- 18,6% dla aut o pojemności silnika powyżej 2000 cm3
- 3,1% dla pozostałych samochodów.
Podstawą opodatkowania jest kwota, którą powinien zapłacić kupujący. Sprawdź też druk opłaty akcyzy za samochód.
W niektórych krajach europejskich podatek akcyzowy na wyroby tytoniowe sięga nawet 75% ceny końcowej.
W jakich deklaracjach należy wykazać podatek akcyzowy? Jakie deklaracje należy złożyć? Czy akcyza jest płatna online?
Podatnicy są zobowiązani do składania deklaracji wskazujących wysokość akcyzy w urzędach celnych — organ podatkowy. Zgłoszenie składa się z następujących formularzy: AKC-4 / AKC-4zo oraz formularzy szczegółowych dla poszczególnych grup wyrobów akcyzowych. Formularz można złożyć za pomocą usługi „e-zefir” (akcyza online) z wykorzystaniem podpisu elektronicznego. Dostaniesz również automatyczne potwierdzenie zapłaty akcyzy.
W jakich terminach należy zadeklarować podatek akcyzowy?
- Do 10 dnia od daty odbioru towaru z zagranicy (z zapłaconą akcyzą na podstawie deklaracji AKC-U)
- Do 10 dnia bezpośrednio po wysyłce w przypadku wyrobów akcyzowych na podstawie informacji wskazanych w zgłoszeniu celnym
- Do 25 dnia miesiąca za poprzedni miesiąc sprawozdawczy AKC-4 / AKC-4zo
